زیبای زمینی

یکی از شکایات شایع افراد و به خصوص خانم‌ها، بروز خشکی، زبری و ترک‌های پوستی به ‌خصوص در ناحیه کف پا، زانو، آرنج و غیره است که این ضایعات به دو دسته فیزیولوژیک (طبیعی) و پاتولوژیک (ناشی از بیماری‌های پوست) طبقه‌بندی می ‌شوند. در اینجا به توضیح دلایل فیزیولوژیک ایجاد ترک‌های پوستی می‌پردازیم.

عوامل متعددی می ‌تواند سبب ایجاد خشکی و زبری و ترک پوست شود. بر اساس تحقیقات، میزان آب در لایه شاخی پوست، اگر به کمتر از 10 درصد برسد، این طبقه خشک و شکننده می ‌شود. حدود 10 تا 20 درصد آب لازم است تا نرمی و انعطاف طبقه شاخی تأمین شود. چربی‌ها به تنهایی و به طور مستقیم قادر به تأمین انعطاف پوست نبوده و فقط به طور غیر مستقیم می ‌توانند از تبخیر آب پوست جلوگیری کنند. لایه حاصله از چربی‌ها در سطح پوست، با ممانعت از تبخیر آب پوستی، سبب‌ جمع شدن آب در طبقه شاخی و هیدراتاسیون این طبقه می ‌شود.

عوامل موثر در تبخیر آب از لایه بیرونی پوست

1) عوامل عضوی: کف دست‌ها و پاها که بیشترین میزان دفع آب مربوط به این نقاط است. در مرحله بعدی پیشانی، گردن، گونه‌ها ، پشت دست‌ها و بقیه نقاط بدن در رده پایین‌تر قرار می‌ گیرند.

2) عوامل محیطی: هر قدر رطوبت نسبی محیط افزایش یابد، میزان دفع آب کاهش می ‌یابد. بالا رفتن درجه حرارت محیط و در نتیجه درجه حرارت پوست، سبب افزایش میزان دفع آب می ‌شود. علاوه بر درجه حرارت و رطوبت نسبی محیط، جریان هوا و باد نیز عامل مساعدی در بالا رفتن دفع آب است.

3) حالت پوست: میزان دفع آب در پوست‌های سالم و طبیعی مشابه با پوست بیمار نیست. برخی از بیماری‌های پوستی سبب از بین رفتن قدرت نگهداری پوست نسبت به آب می ‌‌شود.

4) سن و جنس: همراه بالا رفتن سن، توانایی تجدید و تشکیل چربی‌های سطح پوست کاهش یافته و پوست خشک تر می ‌شود. از ‌نظر تأثیر جنس، چنین به نظر می رسد که میزان دفع آب در زنان کمتر از مردان است.

نتایج تحقیقات

تحقیقات متعدد ثابت کرده است که ترکیباتی مانند اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی اوره و یون‌های معدنی عامل اصلی در نگهداری آب است که از نظر کمی، حدود 25 درصد وزن طبقه شاخی را آب تشکیل می ‌دهد.

عوامل متعددی می ‌تواند موجب خشکی پوست و به هم خوردن تعادل طبیعی آن شوند. بی ‌توجهی به بهداشت و نظافت پوست، استفاده طولانی مدت از کفش‌های نامناسب ، تماس مداوم پوست با سطوح خشن و شوینده‌های قلیایی از جمله عواملی هستند که سبب ایجاد خشکی و به دنبال آن ترک پوست می ‌شوند.

هنگام ترک پوست به دلیل خشکی یا اگزما، شکافی در سطح پوست ایجاد می ‌شود که در برخی موارد بسیار دردناک است. ترک کف‌پا را در نتیجه تماس زیاد پوست با محیط و فاکتورهای محیطی و نیز وزن بالای افراد می‌ توان دانست. به این ترتیب که به دلیل وجود فشار بر مناطق خاص کف پا، در مناطقی پوست آسیب می ‌بیند که واکنش پوست به این فشار مداوم، ضخیم‌تر شدن و به دنبال آن، ترک پوست است.

چه باید کرد؟

فرآورده‌های متعددی برای جلوگیری و درمان ترک‌های پوستی وجود دارند. اگر لایه‌ای از فرآورده ضدترک که در سطح پوست مالیده شود، نسبت به عبور آب مقاوم باشد، سرعت تبخیر آب از سطح پوست و به خصوص دفع آب کاهش می ‌یابد. پوشانیدن سطح پوست به وسیله فرآورده ضدترک، سبب می ‌شود بخار آب نتواند از سطح پوست تبخیر شده و در طبقه شاخی جمع شود.

با توجه به این نکته که زمان تجدید حیات لایه شاخی پوست انسان در حدود دو هفته است، می‌ توان گفت که مصرف محصولات پیشگیری کننده یا درمان کننده ترک‌های پوستی باید مداوم باشد و با یک یا دو بار مصرف نمی ‌توان به نتایج مطلوب رسید.

ترکیبات سبوم و ضد ترک ها:

موادی که به طور مستقیم از سوی غدد مولد چربی آزاد می شوند، یا از طریق فولیکول‌های مو از غدد مولد چربی به سطح پوست می ‌رسند، "چربی طبیعی پوست" یا "سِبوم(sebum)" نامیده می‌ شوند.

لایه چربی که سطح پوست را فرا گرفته است، مخلوطی از سبوم و چربی‌هایی است که از لایه خارجی پوست ناشی می ‌شود. ترکیبات اصلی موجود در سبوم عبارتند از تری‌گلیسیریدها، استرها، موم‌های استریفیه (نظیر کلسترول)، اسکوالن و مقدار اندکی اسیدهای چرب آزاد، بنابراین استفاده از فرآورده‌هایی که در آنها از اجزای تشکیل دهنده سبوم استفاده شده باشد، با توجه به اینکه چربی از دست رفته پوست را تا حدودی تأمین می ‌کنند، برای رفع و پیشگیری ترک‌های پوستی می ‌تواند مؤثر باشد. از طرف دیگر، حضور مواد ضدالتهابی در ترکیب فرآورده‌های ضدترک که تا حدودی قادر به ترمیم پوست باشند نیز می‌ تواند نقش موثری در رفع این عارضه پوستی داشته باشد.

سایر مواد بهبود دهنده ی پوست:

موادی مانند پیش ساز ویتامین 5‌B نقش بسیار مهم و اساسی در رشد و عملکرد بافت‌های پوست و احیای آن را به عهده دارد. این ویتامین در ترمیم زخم‌ها مؤثر بوده و مقاومت بافت‌های مخاطی پوست را نسبت به انواع عفونت‌ها افزایش می ‌دهد.

آلانتوئین که به‌ عنوان یکی از مواد اصلی التیام ‌دهنده پوست شناخته شده است، علاوه بر آثار ضدالتهابی خود، سبب تسریع تکثیر سلول‌های سالم شده و به این ترتیب زمان التیام پوست را کاهش می ‌دهد.

در قسمت اول این مقاله، در مورد علل خشکی پوست و مراقبت از آن صحبت کردیم. حال در این مطلب غلاوه بر موارد قبلی ، توصیه های غذایی و گیاهان دارویی موثر را نیز برای شما بیان می کنیم.

بهترین دارو برای لب های خشک و ترک خورده ، مخلوط شیر و چند قطره گلاب و آب لیموترش است که بهتر است هر شب قبل از خوابیدن این محلول را به لب های خود بمالید. بعد از تمیز کردن پوست خود، آن را مرطوب کنید تا خشک نشود. یک محلول مرطوب کننده یا روغن مخصوص صورت استفاده کنید که دارای مواد مغذی و طبیعی باشد. هرگز از کرم های جامد استفاده نکنید.

از دستگاه بخور یا سماور یا یک ظرف آب روی شوفاژ برای مرطوب کردن هوای اتاق به خصوص در زمستان استفاده کنید. این کار باعث می شود پوست آب کمتری از دست بدهد. در محیط های خیلی گرم قرار نگیرید. از تغییرات ناگهانی دما خودداری کنید. پوست خود را از تماس با باد و نور خورشید هم محافظت کنید. به یاد داشته باشید که پوست در اثر خشک شدن بسیار آسیب پذیر و حساس می شود.

در هوای سرد زمستانی که باد هم می وزد، حتماً یک کرم مرطوب کننده به صورت خود بمالید، زیرا سرما باعث تبخیر آب از پوست می شود. باد هم سرعت تبخیر را افزایش می دهد. در شب برای شستن کرم، یک تمیز کننده روغنی استفاده کنید که کرم بچه مناسب تر است.

حداقل نیم ساعت قبل از خوابیدن، کرم مخصوص شب بمالید. اگر بعد از زدن کرم فوراً بخوابید، پوست نازک اطراف چشم های شما متورم خواهد شد. یک بار در هفته برای روشن شدن پوست، از ماسک مخصوص صورت استفاده کنید. برای تهیه این ماسک : یک قاشق مربا خوری خاک رس سبز رنگ و یک قاشق مرباخوری عسل را مخلوط کنید. این مخلوط را به صورت خود بمالید ولی مواظب باشید اطراف چشم ها نمالید. 15دقیقه صبر کنید و سپس با آب ولرم صورت خود را بشویید. در حالیکه پوست صورت کمی مرطوب است، یک مایع نرم کننده یا روغن طبیعی مخصوص به صورت خود بمالید.

وقتی پوست ترک برمی دارد، مصرف آب و اسیدهای چرب ضروری را افزایش دهید. همیشه پوست خود را چرب کنید و از تماس با مواد مضر محافظت کنید. برای از بین بردن خشکی پوست انگشتان دست، کرم گل همیشه بهار و ویتامین E را استفاده کنید. موقع خواب این مخلوط را به پوست دست خود بمالید و تمام شب دستکش های نایلونی بپوشید تا کرم به جایی مالیده نشود.

هرگز سیگار نکشید. سیگار به دلایل مختلفی برای پوست مضر است. نیکوتین موجود در سیگار رگ های خونی و از جمله مویرگ های تغذیه کننده پوست را تنگ می کند. در نتیجه خون کمتری به پوست می رسد و پوست دچار کمبود اکسیژن و مواد مغذی می شود که برای سلامتی پوست مضر است. همچنین پوست را خشک و زبر و سخت می کنند.

از صابون های تند و کرم های پاک کننده مواد آرایشی استفاده نکنید، زیرا این کرم ها دارای روغن های هیدروژنه هستند. این روغن ها باعث می شوند رادیکال های آزاد به پوست آسیب زده و باعث خشکی و چین و چروک آن شوند. برای پاک کردن پوست خود، از روغن زیتون و روغن بادام استفاده کنید. به آرامی روغن را به پوست خود بمالید، سپس با آب گرم آن را بشویید و با یک پارچه نرم، پوست خود را خشک کنید.

هنگام حمام کردن از آب خیلی داغ استفاده نکنید. تا جایی که امکان دارد جلوی آفتاب نایستید. نور خورشید باعث خرابی بیشتر پوست می شود. تابش مستقیم نور خورشید به پوست خشک باعث خشکی، چین و چروک، جوش و حتی تاول می شود.

اگر مجبورید جلوی آفتاب باشید، همیشه به صورت و قسمت هایی از پوست خود که در معرض تابش آفتاب هستند، یک ضد آفتاب مناسب بمالید.

گیاهان دارویی برای پوست خشک

گل همیشه بهار باعث نرم شدن پوست می شود. همچنین برای بُخور صورت یا تهیه عرق گیاهان دارویی استفاده می شود.

5 قطره روغن اسطوخودوس یا عصاره جوی دو سر را به آب وان اضافه کنید. بعداز حمام از روغن رقیق شده گل پامچال استفاده کنید.

دم کرده بابونه ، نعناع یا قاصدک بنوشید. همچنین دم کرده گل گاو زبان ، رازیانه و گل همیشه بهار باعث بهبود خشکی پوست می شود. یک قاشق مرباخوری از این گیاهان دارویی را به یک لیوان آب جوش اضافه کنید و بعد از 5 دقیقه بنوشید.

روغن درخت چای به داخل سلول های پوستی نفوذ می کند. پس یک قطره از این روغن را به کرم مصرفی خود در شب یا روز اضافه کنید تا باعث مرطوب و صاف شدن پوست شود.

بُخور صورت با گیاهان دارویی

گیاهان مفید برای این کار بابونه ، اسطوخودوس و نعناع است.

2 تا 4 قاشق غذاخوری از این گیاهان را (خشک یا تازه) در2 لیتر آب به آهستگی بجوشانید. بعد از کمی جوشیدن، ظرف را از روی حرارت بردارید و روی زمین یا میز قرار دهید. سپس صورت خود را مدت 15 دقیقه روی بخار ظرف نگه دارید. همچنین می توانید برای این کار یک حوله هم روی سر خود بیندازید (به حالت بُخور دادن).

بعد از 15 دقیقه صورت خود را با کمی آب سرد بشویید و صبر کنید تا صورتتان خشک شود یا با یک حوله آن را خشک کنید. سپس می توانید از یک مرطوب کننده طبیعی یا کرم مخصوص صورت خود استفاده کنید.

بعد از بُخور دادن صورت، آب جوشیده گیاهی را برای استفاده های بعدی کنار بگذارید تا سرد شود. شما می توانید هر چند مدت یک بار برای سفت کردن پوست خود، این جوشیده گیاهی را با یک تکه پنبه به صورت خود بمالید.

توصیه های غذایی برای بهبود خشکی پوست

1 - در رژیم غذایی خود به میزان کافی از انواع سبزیجات، میوه، غلات ، دانه های خوراکی و آجیل مصرف کنید. پروتئین را از منابع گیاهی تامین کنید. بیشتر غذاهای خام و تازه بخورید.

2 - سیر ، پیاز و تخم مرغ بخورید ، زیرا گوگرد موجود در آنها باعث حفظ لطافت و جوانی پوست می شود.

3 - مقدار زیادی سبزیجات زرد و نارنجی رنگ مثل هویج و کدو حلوایی مصرف کنید. این سبزیجات بتاکاروتن زیادی دارند که بعنوان یک آنتی اکسیدان نقش مهمی در حفظ سلامتی پوست در برابر رادیکال های آزاد دارد.

4 - طالبی ، هویج و زردآلو مواد غذایی مفیدی برای پوست خشک هستند، زیرا غنی از ویتامین های A و C هستند که هر دو برای پوست لازم هستند. می توانید آنها را بطور تازه یا آبمیوه طبیعی آنها را مصرف کنید. غذاهای غنی از پانتوتنیک اسید یا ویتامین B5 را مصرف کنید ، منابع ویتامین B5 برای ساخت چربی های لازم برای پوست لازم هستند.

5 - حداقل روزی 8 لیوان آب بنوشید تا دچار کم آبی نشوید.

6 - غذاهای سرخ شده ، چربی حیوانی و روغن جامد مصرف نکنید. از روغن های مایع گیاهی برای سرخ کردن استفاده نکنید ، مگر روغن مخصوص سرخ کردنی را، زیرا حرارت باعث تولید رادیکال های آزاد در روغن مایع می شود که به پوست آسیب می زند.

7 - نوشابه، چیپس، شکلات و تنقلات بی ارزش را مصرف نکنید.

8 - قهوه نخورید، زیرا با افزایش دفع ادرار باعث از دست رفتن مایعات و املاح ضروری مورد نیاز سلول های پوستی می شوند.

توصیه های عمومی :

1 - به مقدار کافی بخوابید ، زیرا بازسازی و ترمیم سلول های پوستی در زمان استراحت و خواب ، افزایش می یابد.

2 - ورزش کنید، زیرا جریان خون را در رگ ها افزایش می دهد. ورزش منظم و پیوسته، باعث تغذیه و تمیز شدن پوست از داخل بدن می شود.

3 - نیمی از یک آواکادوی متوسط را رنده کنید و با چند قطره آب لیموی تازه مخلوط کنید. سپس این مخلوط را مدت 15 تا 20 دقیقه روی پوست خود قرار دهید. بعد از طی این زمان ابتدا با آب سرد و سپس با آب ولرم پوست را بشویید.

4 - یک عدد موز رسیده را له کنید و روی صورت و گردن خود قرار دهید. 10 تا 15 دقیقه صبر کنید و سپس با آب ولرم بشویید.

امیدوارم توانسته باشم برای بهبود خشکی پوستتان ، شما را تا حدودی راهنمایی کرده باشم. البته در مواردی که خشکی پوست شدید است و حالت بیماری دارد، باید حتما به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا با تشخیص علت این عارضه ، توصیه های لازم برای درمان را به شما ارائه دهد.

پوست بدن در اثر کاهش ترشح چربی توسط غدد پوستی خشک می شود که در این صورت نسبت به عوامل محیطی و بعضی مواد حساس می شود. پوست حالت سوختگی پیدا می کند که به دلیل نداشتن رطوبت کافی است.

بعد از شست و شو، پوست سفت و ناخوشایند می شود ، مگر اینکه با کرم آن را نرم کنید.علامت خشکی شدید پوست، ترک خوردن آن است.

در اثر باد، دمای زیاد و شرایط آب و هوایی، خشکی و ترک پوست بدتر می شود. پوست روی استخوان ها به سختی کشیده می شود بخصوص روی گونه ها، اطراف لب و چشم که باعث می شود خطوط ریزی در این قسمت ها به وجود آید.

علل خشکی پوست :

1) غدد چربی به مقدار کافی پوست را چرب نمی کنند، در نتیجه پوست خشک می شود.

2) قرار گرفتن پوست در معرض عناصر و فلزات بخصوص در زمستان.

3) عوامل ژنتیکی

4) برنامه غذایی نامناسب. کمبود مواد مغذی به خصوص ویتامینA و ویتامین های گروه B باعث خشکی پوست می شود.

5) عوامل محیطی مثل تابش نور خورشید، باد، سرما، مواد شیمیایی یا مواد آرایشی یا شست و شوی زیاد بدن با صابون های تند.

6) بیماری هایی مثل درماتیت (التهاب پوست)، اگزما، پسوریازیس یا سبوره ( فقدان ترشح غدد پوستی)

7) خشکی پوست همچنین می تواند در اثر عوامل زیر باشد:

الف) کم کاری تیروئید

ب) بیماری دیابت

ج) بعضی داروها مثل دیورتیک ها، ضد اسپاسم ها، آنتی هیستامین ها

از مصرف صابونهایی که شدیداً قلیایی هستند و یا مواد پاک کننده ای که دارای مقادیر زیادی مواد خشک کننده و قلیایی هستند، خودداری کنید.

مراقبت از پوست خشک :

برای شست و شوی پوست خشک از آب تصفیه نشده استفاده نکنید. هرگز با آب داغ پوست خود را نشویید.

برای حفظ شادابی و تازگی پوست صورت خود از آب معدنی استفاده کنید. از کیسه حمام یا لیف خشک و زبر استفاده نکنید.

پوست خشک نیاز به مراقبت کامل دارد. تمیز کردن ملایم، ماساژ منظم و استفاده از کرم چرب کننده و مرطوب کننده لازم است.

شست و شوی پوست علاوه بر اینکه آلودگی پوست و مواد آرایشی را از بین می برد، چربی طبیعی پوست را هم که از آن حفاظت می کند، از بین می برد. کرم مرطوب کننده،مقدار آب سطح خارجی پوست را افزایش می دهد، در نتیجه نرم و مرطوب به نظر می آید.

برای شست و شو از صابون های ملایم با PH طبیعی استفاده کنید. صابون هایی را که صرفاً تبلیغاتی است و برای پوست مناسب نیست، هیچ وقت بکار نبرید.

بعداز شستن پوست، با کرم بچه آن را چرب کنید. قبل از خواب، هر شب پوست صورت خود را با کرم مخصوص ماساژ دهید.دراطراف چشم که خطوط ریز زیادی دارد و خیلی زود چروک می شود، مقدار بیشتری از این کرم تقویت کننده بمالید.

از مصرف صابونهایی که شدیداً قلیایی هستند و یا مواد پاک کننده ای که دارای مقادیر زیادی مواد خشک کننده و قلیایی هستند، خودداری کنید.

پوست خود را با آب مرطوب کنید، سپس یک لایه نازک از یک مرطوب کننده روی پوست خود بمالید تا از اثر هوا به پوست جلوگیری کند و خشکی پوست را از بین ببرد و مجدداً آن را نرم کند.

پاک کننده پوست در صبح

هر روز صبح 15 دقیقه قبل از حمام کردن ، مواد زیر را با هم مخلوط کنید و روی پوست خود قرار دهید:

یک عدد زرده تخم مرغ

یک قاشق مرباخوری آب پرتقال

یک قاشق مرباخوری روغن زیتون

چند قطره گلاب

چند قطره آب لیموترش

مرطوب کننده پوست در روز

مقدار کمی از یک مرطوب کننده طبیعی را روی پوست اطراف گلو، لب ها و چشم های خود بمالید. آقایانی که ریش خود را می تراشند، باید فوراً این کار را انجام دهند. 10 دقیقه صبر کنید و مجدداً این کار را تکرار کنید.

مرطوب کننده پوست در شب

بعداز شستن و تمیز کردن پوست، کمی آب به پوست خود بپاشید و با حوله ای نرم به آرامی پوست خود را خشک کنید. سپس از سینه تا بالای پیشانی را با یک کرم مرطوب کننده نرم کنید. 5 دقیقه صبر کنید تا کرم جذب پوست شود. ( برای جذب سریع تر، صورت و گلوی خود را با یک لیف گرم بپوشانید) سپس با یک پارچه نرم، اضافی کرم را پاک کنید.

یک ماسک مناسب برای پوست های خشک

مواد زیر را با هم مخلوط کنید و بعنوان ماسک روی پوست خود قرار دهید :

یک عدد تخم مرغ

یک قاشق مرباخوری عسل

نصف قاشق مرباخوری روغن زیتون

چند قطره گلاب

حمام شیر

یک بار در هفته حمام شیر بگیرید. شیر باعث تغذیه و نرمی پوست شما می شود. 250 گرم پودر شیر و نصف قاشق غذاخوری روغن بادام را در آب گرم وان بریزید. سپس در وان دراز بکشید تا شیر روی پوست شما اثر کند.